کلمه استومی (stomy) از لغت یونانی استوما گرفته شده است که به معنای دهان است . در بعضی از بیماران به دلیل بیماری و یا جراحت مسیر خروجی مدفوع یا ادرار مسدود می گردد . در چنین مواردی ایجاد یک مجرا یا دهانه برای خروج مواد دفعی امری ضروری است . این دهانه که از طریق عمل جراحی بر روی پوست شکم ایجاد می شود استوما نام دارد . در چنین وضعیتی بدلیل عدم وجود اعصاب حسی عمل دفع و خروج گاز کاملاً غیرارادی است . بدین ترتیب فرد بنا بر نوع استومای خود نیاز به استفاده از کیسه های خاصی دارد . بطور معمول استوما شکل برجسته دارد ولی در بعضی موارد بصورت همسطح یا فرورفته است . انواع رایج استوما عبارتند از :
کلستومی – ایلئوستومی – یوروستومی
از دو کلمه کولون به معنای روده بزرگ + استومی Ostmy تشکیل شده است
نوعی عمل جراحی است که بخشی از روده بزرگ به سطح پوست باز می شود و بسته به محل ایجاد شدۀ استوما ، نوع و چگونگی مدفوع تغییر می کند . اگر استوما در کولون نزولی ایجاد شود مدفوع حالت نیمه جامد و خمیری دارد . در کولون عرضی مدفوع شل و در کولون صعودی مدفوع حالت آبکی دارد .
از دو کلمه Ileom به معنای انتهای روده کوچک + استومی Ostomy تشکیل شده است
روش جراحی است که دهانه از ایلیوم یا روده کوچک به سطح پوست باز می شود . در این حالت بدلیل برداشتن روده بزرگ و هضم ناقص ، مواد دفعی خارج شده از استوما بسیار شل است و ممکن است پوست اطراف استوما تحت تأثیر آنزیمهای فراوان موجود در مواد دفعی مورد تحریک شدید قرار گیرد .
بیماری های التهابی روده مانند بیماری کولیت اولسرو و کرون، سرطان های لگن
مانند سرطان مثانه و رحم و تخمدان ممکن است منجر به ایجاد استومای دائمی یا
موقت شوند. نوعی بیماری مادرزادی به نام هیرشپرونگ نیز نیازمند جراحی استومی است.
در بخش انتهایی روده بزرگ مبتلایان به این بیماری بعضی سلول های مربوط به سیستم عصبی ایجاد نشده و سبب انسداد
روده می شود.
سوراخ شدگی روده ها نیز یکی از شایع ترین دلایل انجام جراحی استومی است که در اثر شرایطی همچون ضربه در طی
تصادفات شدید رانندگ، کولیت اولسرو شدید پارگی دیورتیکولیت و فیستول رخ دهد.
دیورتیکولیت یکی از شایع ترین بیماری های گوارشی است که اغلب در روده بزرگ دیده می شود.
درد شکمی و گاهی تب و لرز از علائم بروز دیورتیکولیت هستند.
در صورت التهاب شدید در ۱ تا ۲ درصد موارد این دیورتیکول ها ممکن است پاره شده و سبب ایجاد استوما شوند.
بیماری کولیت اولسرو عارضه ای التهابی است که به دلیل آسیب به جدار روده رخ داده و منجر به بروز اسهال خونی شدید
می شود.
این بیماری نیز ممکن است نیازمند استومی باشد
دردهای شدید شکمی و اسهال و کم خونی در صورت طولانی شدن از علائم و عوارض این بیماری ه
کولیت اولسرو ممکن است ریسک ابتلا به سرطان روده را افزایش دهد.
این بیماری اغلب در سنین ۱۵ تا ۴۰ سالگی رخ می دهد و شیوع آن در زنان و مردان برابر است.
بیماری کرون نیز یکی از بیماری های التهابی روده است که اغلب روده کوچک را درگیر می کند اگرچه ممکن است تمام
بخشهای دستگاه گوارش از دهان تا مقعد را درگیر کند.
اسهال، مدفوع شل همراه با کاهش وزن، درد مفصلی، التهاب عنبیه، مشکلات پوستی، افسردگی و خستگی مزمن از مهم
ترین علائم و عوارض این بیماری گوارشی هستند که در فاز حاد و پیشرفته بیماری ممکن است منجر به استوما
شوند.انسداد روده مهم ترین عارضه این بیماری است که در اثر التهاب و حجیم شدن جدار روده رخ می دهد
در صورت آسیب استوما که معمولترین آن پارگی استوما است ایجاد میشود.
پارگی معمولا به دلیل استفاده از کیسه یا لباس پوشیدن ایجاد میگردد.
احتمال آسیب استومای کمربندی در اثر کمربند لباس یا کمربند محافظ کیسه امکان پذیر است.
نشانه های تروما عبارتند از:
خروج خون به رنگ قرمز روشن.
یک برش قابل مشاهده.
تغییر رنگ خطی زرد/سفید.
پارگی ممکن است خود به خود بهبود یابد.
در صورتی که عامل تروما کیسه استومی بود، از عدم برخورد استوما و کیسه اطمینان حاصل نمایید.
معمولا اعمال فشار مستقیم موجب بهبود خونریزی میشود. اما در صورت ادامه خونریزی، بیمار را جهت درمان به کلینیک یا اورژانس منتقل کنید.
فتق یکی دیگر از عوارض استوما است که اطراف استوما ایجاد میشود.
روده داخل حفره یا ماهیچه شکمی کشیده شده، اطراف استوما متورم به نظر میرسد.
فتق اطراف-استوما یک فتق برشی در ماهیچه شکمی بوده، که برای خارج کردن روده از دیواره شکمی ایجاد شده است.
فتق پیش استومایی ممکن است اطراف استوما را به طور کامل یا نسبی احاطه کرده باشد.
این مشکل هر زمان بعد از جراحی قابل ایجاد است. اما معمولا در دو سال اول پس از جراحی اتفاق می افتد.
چاقی، عفونت، سرفه شدید از جمله ریسک فاکتورهای فتق استوما هستند.
زمانی که استوما از پوست ناحیه اتصال بین پوست و روده جدا شود، پارگی ایجاد می گردد.
این نوع از عوارض استوما، معمولا در فاصله کوتاهی از جراحی ایجاد میشود و میتواند منجر به شرایط پیچیده دیگری مانند عفونت، التهاب صفاقی و تنگی مجرای استوما شود.
ناحیه پاره شده ممکن است اطراف استوما یا بخشی از آن باشد.
پارگی ممکن است سطحی یا عمیق باشد.
اولین نشانه پارگی سرد شدن ناحیه است.
برای درمان این عارضه، از مراقبت های مخصوص زخم پیروی کنید.
جذب ترشحات، کاهش بافت های مرده و استفاده از پانسمان مناسب از آن جمله اند.
نوع پانسمان پارگی استوما، وابسته به عمق و میزان ترشحات آن است.
برای کاهش تعداد دفعات تعویض کیسه بهتر است از کیسه های دو تکه استفاده نمایید.
اگر پارگی عفونی شده، بگذارید ترشحات آن توسط کیسه جمع شود.
از کیسه های کانوکس استفاده نکنید چون احتمال آسیب مضاعف به اتصالات مخاطی دارند.
علل پارگی مخاطی استوما عبارتند از:
۱- سوء تغذیه
۲- استروئید درمانی
۳- دیابت
۴- عفونت
۵- رادیوگرافی ناحیه شکمی
۶- انقباض یا سفتی خط بخیه
جریان خون و اتصال بافتی برای سلامت استوما ضروری هستند. بنابراین کاهش گردش خون موجب نکروزه شدن استوما میشود.
استوما در اثر نقص گردش خون وریدی یا سرخرگی احتمال ایجاد دارد.
علت اصلی نکروزه شدن استوما به روند جراحی باز میگردد.
مانند سفت بستن یا بریدن بیش از حد حلقه روده ای، یا سیستم رگی که خون را به روده میرساند.
سایر عوامل موثر در ایجاد این عارضه عبارتند از: نقص گردش خون، آمبولی و تورم شدید.
نکروزه شدن استوما عموما در ۵ روز پس از جراحی اتفاق می افتد.
استوما بیرنگ به نظر میرسد یا به کبود، بنفش تیره، قهوه ای، سیاه یا قرمز تیره تغییر رنگ میدهد.
مخاط استوما ممکن است سفت و خشک شده باشد.
استومای نکروزه بوی بدی میدهد.
سایر عوارض مرتبط با نکروزه شدن استوما شامل پارگی مخاط، سفتی استوما، التهاب صفاقی و فرو رفتن استوما هستند.
نکروزه شدن سطحی را با دبرید و مراقبت های پس از آن میتوان برطرف کرد.
اگر لایه زیرین نیز درگیر شده باشد جراحی الزامی است.
استفاده از کیسه های دو تکه پیشنهاد میشود.
ممکن است نیاز به تعویض سایز مداوم کیسه باشد.
پرولاپس استوما یکی دیگر از عوارض استوما است که در اثر حرکت استوما از مکان صحیح خود رخ میدهد.
این عارضه در کلستومی انتقالی لوپی شایع تر است.
طول و سایز استومای پرولاپس شده افزایش پیدا میکند.
این عارضه احتمالا با فتق و فرورفتن استوما در ارتباط است.
علل پرولاپس استوما عبارتند از: بزرگ بودن دهانه دیواره شکمی، چاقی، بارداری و کمبود توده عضلانی.
تا زمانی که بیمار از درد شکایتی ندارد، مشکل گردش خون ندارد، یا نشانه های انسداد روده را نشان نداده، درمان مراقبتی ساده کافی است.
استفاده از کمربند و محافظ استوما میتواند مفید باشند.
استومای پرولاپس شده، معمولا نیاز به کیسه با دهانه بزرگتری دارد.
برخی پزشکان از کمپرس سرد روی استوما استفاده میکنند.
همچنین برخی قرار دادن یک قطعه قند را پیشنهاد میکنند که ترشحات استوما را جذب کرده و تورم را کاهش میدهد.
بهترین فرم استوما ۵/۲ سانتی متر بیرون زده است.
فضای داخلی روده در سطح مرکز یا نوک استوما قرار دارد تا مایعات و مواد خروجی را مستقیما به داخل کیسه استوما هدایت کند.
در این عارضه استوما حدود نیم سانتی متر از سطح پوست به داخل فرو رفته و مقعر است.
فرو رفتگی ممکن است در کل استوما یا فقط در بخشی از آن ایجاد شود.
علل معمول فرورفتن استوما کشیدگی روده یا چاقی است.
فرورفتگی استومی بلافاصله پس از جراحی به دلایل زیر اتفاق می افتد:
• کاهش جریان خون
• چاقی
• سوء تغذیه
• زود درآوردن محافظ استوما در استومی لوپی
• تنگی مجرا
• استوما داخل چروک های پوستی
• ضخامت دیواره شکمی
فرورفتن استوما با فاصله از جراحی معمولا نتیجه اضافه وزن یا چسبندگی است.
این عارضه در ایلئوستومی شایع تر است.
درمان رایج این عارضه استفاده از سیستم کیسه کانوکس و کمربند استوما می باشد.
به معنای تنگ شدن استوما یا لومن آن است. این وضعیت ممکن است در پوست یا سطح استوما ایجاد شود.
انقباض استوما میتواند کامل یا نسبی باشد.
نتیجه این عارضه، کاهش میزان ادرار و کاهش خروج ادرار از استوما است.
علائم آن شامل انقباضات شکمی، اسهال و افزایش نفخ است.
علل انقباض استوما عبارتند از:
• هیپرپلازی
• چسبندگی
• عفونت خونی
• التهاب اطراف استوما
• هایپر کراتوزیس
• تکنیک جراحی
• بیماری Crohn، که یک بیماری التهابی روده است.
یک مجرا در اطراف استوما ایجاد میشود. علت ایجاد فیستول، التهابات شکمی یا اتصال ناقص حین جراحی است.
نشانه فیستول استوما، ایجاد مجرای غیر طبیعی بین استوما یا روده و پوست اطراف استوما است.
همچنین خروج مایع دفعی از مجرای دیگری غیر از استوما نشانه فیستول است.
فیستول موجب میشود کیسه استومی در جای خود ثابت نشود.
به کیسه استومی که فاقد دریچه ای برای تخلیه ترشحات استومی باشد کیسه ته بسته نامیده می شود.
• تعویض آسان و سریع
• پس از پر شدن کیسه باید کاملاً برداشته شده و کیسه جدیدی جایگزین آن شود.
سرتاسر کیسه های استومی هالیستر با یک لایه لطیف و نرم پوشیده شده است که از چسبیدن لایه پلاستیکی کیسه استومی به پوست بیمار جلوگیری میکند.
• آسایش و راحتی بیشتر
• حذف صدای خش خش در زیر لباس بیمار
• جاذب عرق
چسب پایه محدب کانوکس جهت استومی هایی که فرورفته هستند استفاده می گردد. این چسب پایه طوری طراحی شده است تا بتواند عمیقتر بروی پوست اطراف استومی قرار گیرد.
• کمک میکند تا استومی هایی که فرورفته هستند در وضعیت مناسبتری قرار گیرند.
• از نشت ناشی از فرورفتگی استومی به زیر چسب پیشگیری می کند.
به چسب پایه ای گفته می شود که بتواند به سایز و اندازه مورد نیاز بیمار بریده و آماده شود. این چسب پایه برای بیمارانی مناسب است که
• استومی آنها گرد نباشد.
• سایز استومی هنوز ثابت نشده باشد و در حال تغییر است.
به کیسه استومی گفته می شود که دارای دریچه ای در انتهای کیسه می باشد و توسط یک چسب سه لایه رولی شکل یا بوسیله کلیپس بسته می شود. برای تخلیه این کیسه نیازی به برداشتن کامل کیسه نمی باشد و تنها با باز کردن چسب و یا کلیپس تخلیه صورت می گیرد.
کیسه های استومی هالیستر شامل فیلتر مخصوص AF300 می باشد. این فیلتر اجازه می دهد تا گازهای موجود در کیسه خارج شوند ولی از خروج بو از کیسه پیشگیری می نماید.
به حلقه پلاستیکی موجود در سیستم های استومی دو تکه گفته می شود که کمک می نماید تا چسب پایه توسط این حلقه به کیسه استومی متصل شود و یک اتصال مطمئن و ایمن برای بیمار بوجود آورد.این حلقه انعطاف پذیر منحصراً جهت کیسه ها و چسب های پایه در سیستم دو تکه هالیستر Hollisterطراحی شده است تا در حین متصل کردن کیسه بروی چسب پایه به شما این امکان را بدهد تا انگشتتان را زیر حلقه انعطاف پذیر در زیر چسب پایه قرار داده و بدون ایجاد فشار بروی شکم بیمار آنرا به هم متصل نمایید.
این نوع چسب پایه فاقد تحدب می باشد و سطح آن کاملاً مسطح است.
• جهت استفاده در استومی هایی که از سطح پوست بیرون آمده اند و فرورفته نمی باشند، مناسب است.
این چسب پایه به نحوی طراحی شده است که دارای ماندگاری بالا باشد و در برابر ترشحات و نشت استومی مقاومت نماید.
فلکستند به معنای زمان ماندگاری طولانی شده در چسب پایه می باشد(Extended wear skin barrier).
این چسب پایه جهت ماندگاری بیش از یک روز بروی پوست و مقاومت بالا در برابر نشت ترشحات استومی طراحی شده است.
روشی جهت کنترل اجابت مزاج در برخی از بیماران دارای کلستومی می باشد. لازم به ذکر است که این روش برای تمام افرادی که دارای کلستومی می باشند پیشنهاد نمی گردد و نیاز به دستورات و تجهیزات مخصوصی است که باید توسط متخصص درمانی و یا کارشناس متخصص استومی به بیمار آموزش داده شود.
کیسه های استومی هالیستر دارای مقاومت ویژه در برابر خروج بو از بین لایه های آنها به بیرون از کیسه می باشند. این لایه کمک می کند تا سطح اطمینان و اعتماد به نفس بیمار افزایش یابد.
این چسب پایه یک چسبندگی ملایم بروی پوست بیمار فراهم می کند و به نحوی طراحی شده است که برای تعویض روزانه در بیمارانی که دارای پوست های حساس و شکننده می باشند مناسب باشد.
استوما یک کلمه یونانی و به معنی دهانه ای است که از طریق جراحی روی شکم بیمار باز می شود که از طریق آن روده کوچک، روده بزرگ و یا مجرای ادراربه خارج از شکم راه می یابند و مواد دفعی یا ادرار از طریق آن دفع می شوند استوما دردناک نیست و همیشه قرمز یا صورتی و مرطوب و براق می باشد و به راحتی خونریزی می کند.
به مدت زمانی که چسب بروی پوست بدون هیچگونه نشتی قرار می گیرد گفته می شود. که این زمان با توجه به فاکتورها و شرایط زیادی که به استوما و بیمار بستگی دارد متغیر است.
سرتاسر کیسه های استومی هالیستر با یک لایه لطیف و نرم پوشیده شده است که ازچسبیدن لایه پلاستیکی کیسه استومی به پوست بیمار جلوگیری میکند.
• آسایش و راحتی بیشتر
• حذف صدای خش خش در زیر لباس بیمار
• جاذب عرق
چسب پایه محدب کانوکس جهت استومی هایی که فرورفته هستند استفاده می گردد. این چسب پایه طوری طراحی شده است تا بتواند عمیقتر بروی پوست اطراف استومی قرار گیرد.
• کمک میکند تا استومی هایی که فرورفته هستند در وضعیت مناسبتری قرار گیرند.
• از نشت ناشی از فرورفتگی استومی به زیر چسب پیشگیری می کند.
به چسب پایه ای گفته می شود که بتواند به سایز و اندازه مورد نیاز بیمار بریده و آماده شود. این چسب پایه برای بیمارانی مناسب است که
• استومی آنها گرد نباشد.
• سایز استومی هنوز ثابت نشده باشد و در حال تغییر است.
به ایجاد یک استوما روی شکم جهت خروج ادرار از بدن را یوروستومی می گویند.
Specialized Glossary for Health care professionals
A negative response to a substance. In ostomy care, a person may be allergic to some part of the pouch system, such as the tape. However, allergies are fairly uncommon and there may be other reasons for a reaction to a material.
The barrier opening is defined by the pre-cut hole in the skin barrier. It is usually the same size as the stoma, but should not be smaller than the diameter of the stoma
A pouch that is not drainable from the bottom. Usually when it needs to be emptied, it is removed and thrown away. Most often a person with a colostomy would use this type of pouch.
A surgically created opening into the large intestine or colon.
This is the outward curving of the portion of the pouch that has contact with the skin, usually the skin barrier. The convex shape provides form to the skin barrier and support to the peristomal skin.
A cut-to-fit barrier needs to be cut before it is applied to the body. There may or may not be a small starter hole in the center of the skin barrier where scissors can be placed to make cutting easier. A cut-to-fit barrier is ideal if the stoma is still changing sizes or if the shape of the stoma is not round.
A pouch that opens from the bottom to empty the contents. A drainable pouch requires some type of clamp or integrated closure on the bottom to keep it closed. A person with a colostomy or ileostomy (NOT a urostomy) would use this type of pouch.
Enterostomal therapy nurse. A nurse with specialized education in the care of people who have wound, ostomy or continence concerns. Also known as a wound ostomy continence (WOC) nurse
Skin barriers with special additives that achieve a stronger adhesive seal and are more resistant to breakdown. Skin barrier of choice for urostomies and ileostomies. Flextend is an example. It is not recommended to use skin-prepping agents under extended wear skin barriers.
A charcoal vent in an ostomy pouch that allows gas to escape and be deodorized
The flange is a plastic ring that is on a two-piece pouch system. The flange on the pouch and the flange on the skin barrier must match to create a secure pouching system. Letters or color designations may be used to help in correctly matching the flanges
The skin barrier on this product is NOT curved or convex. It may be part of a one-piece or two-piece system
A type of skin barrier from Hollister. It is designed to be the most resistant to breakdown and is the barrier of choice for many ostomies that have a more liquid type of discharge. It should be worn for a minimum of several days before it is changed
A type of skin barrier from Hollister. It is designed to work well with most types of ostomy discharge. It should be worn for more than one day.
This is a feature only on Hollister two-piece skin barriers. The flange (plastic ring) and the skin barrier can move independent of each other. This means the skin barrier is more flexible and it makes it easier for you to attach the flanges
This is a specific type of urinary diversion. A segment of ileum (small intestine) is used as a pipeline (conduit) to divert urine. The urine flows from the kidneys, down the ureters, through the conduit and out the stoma. The conduit is not a reservoir for urine. The output from the stoma is urine and mucus. The bladder may be bypassed or removed
A surgically created opening through the abdomen that leads into the small intestine
Any inflammation or soreness. In ostomy care, it usually refers to the skin. A skin irritation may be seen as skin that is reddened, open, and/or moist
A type of natural skin barrier available from Hollister. It is particularly well-suited for sensitive skin or if allergic reactions to synthetic products occur. It will break down when exposed to high heat or to high-water content discharge. It has a mildly acidic pH (4.5-5.0)
An integrated closure system that securely closes the bottom of a drainable pouch. It is an alternative to the traditional pouch clamp
A specific group of two-piece products from Hollister. Key features of the New Image group include tapered skin barriers with and without tape, cut-to-fit flat and convex barriers, exclusive rustle-free pouch film, beige comfort pouch panels and Lock ‘n Roll integrated closure. Available in drainable, closed and urostomy pouches
Pouch film that is highly resistant to letting odors pass through while the pouch is worn
A one-piece system includes a skin barrier and pouch that are already attached. Most one-piece pouching systems do not include a plastic ring or flange that limits the ability of the pouch to flex with changes in the body. Generally, a one-piece system is more flexible than a two-piece system
This refers to pouch film that is colored- beige. It is designed to help conceal the contents of the pouch
A surgically created opening into the gastrointestinal (bowel) or urinary system. This is a general term and is sometimes used interchangeably with the word stoma
This refers to the skin immediately around the stoma. Usually the adhesive of the pouching system covers the peristomal skin
A name for a specific group of one-piece pouches from Hollister. Key features in the Premier group include standard wear and extended wear skin barriers, beige comfort pouch panels, exclusive rustle-free pouch film, beige tape and Lock ‘n Roll. Available in drainable, closed and urostomy pouches
The barrier opening on these products has already been cut for added convenience. The sizes are listed and should be selected based upon your stoma size. Ideal if your stoma has a round shape
Pouch film that is designed to minimize noise when wearing an ostomy pouch. This is an exclusive feature available only from Hollister
A product placed on the body for the purpose of protecting the skin. Skin barriers are adhesive, but have different properties based upon formulation. Examples of Hollister skin barriers are Karaya 5, FlexWear, Flextend, and SoftFlex
A type of skin barrier available from Hollister. It is designed to provide a gentle attachment to the skin. It is ideal if you have delicate skin or if you choose to change your pouching system frequently (daily or more often)
Provides a gently adhesive attachment to the skin. These skin barriers absorb less and disintegrate faster than extended wear skin barriers. Examples include FlexWear and SoftFlex
A surgically created opening into the gastrointestinal (bowel) or urinary system. This is a general term and is sometimes used interchangeably with the word ostomy. The stoma is red, moist, and is not painful
A card used to measure the stoma at the base. This information is useful in selecting the right size pouch or skin barrier
This is a product that has tape around the outside of the skin barrier-like a picture frame. It helps to hold your pouching system securely in place and to protect your skin barrier
This unique design means the skin barrier is thicker around the stoma for greater protection and yet thinner at the outside edge. This means no tape and a more flexible, comfortable system
The pouch film on this product is designed to allow you to see the pouch contents. This is preferred in some situations
The pouch film on this product is designed to allow you to see the pouch contents. This is preferred in some situations
A two-piece system includes a skin barrier with flange and a pouch with flange. The two flanges lock together to create the pouch system. The flanges influence the flexibility of the pouch because they are plastic and, therefore, not as flexible as a skin barrier alone
A surgically created opening (usually on the abdomen) that allows urine to flow out of the body. A urostomy may also be called a urinary diversion
This type of pouch has a drain valve or spout at the end since it is designed to drain liquid contents (usually urine) from a pouch. A person with a urostomy or urinary diversion would use this type of pouch
This is the length of time a product can be worn before failure. Failure is usually the result of barrier erosion or separation from the skin surface. Wear time varies widely. The goal of selecting an appropriate ostomy product is to provide a predictable and consistent wear time
Wound ostomy continence nurse. A nurse with specialized education in the care of people who have wound, ostomy or continence concerns. Also known as an ET (enterostomal therapy) nurse